BIZ onder de loep: waar stem je voor, en werkt het?

NIJKERK – Dit najaar mogen Nijkerkse ondernemers beslissen of er een bedrijfsinvesteringszone (BIZ) komt voor het centrum. Waar stemmen ze precies over en hoe zijn de ervaringen elders in Nederland?

Het plan is dat vanaf 2018 alle winkeliers, dienstverleners en horecaondernemers in de binnenstad een jaarlijkse heffing betalen. De hoogte van de bijdrage varieert tussen de 350 en 950 euro en hangt af van de WOZ-waarde van het pand. Op deze manier moet er jaarlijks zo’n 90.000 euro binnenkomen. Dat is meer dan de NOV nu te besteden heeft. Dat komt doordat de meeste grote winkelketens niet meebetalen. Met het instellen van een BIZ komen ook deze ‘freeriders’ aan boord.
De Stichting BIZ Binnenstad Nijkerk – kartrekker in het hele proces – heeft alvast een voorzet gedaan voor de besteding van dat geld. Te denken valt aan meer activiteiten in het centrum, het promoten van Nijkerk als winkelbestemming en het tegengaan van verrommeling in de binnenstad. Als de BIZ er komt, zullen werkgroepen van ondernemers definitief bepalen waar het geld naartoe gaat. Daar zal jaarlijks verantwoording over afgelegd worden.

Nederland telt anno 2017 zo’n 400 bedrijfsinvesterings-zones. In de omgeving van Nijkerk gaat het bijvoorbeeld om het centrum van Hoevelaken en Spakenburg. De BIZ-fondsen investeren volgens de Stichting BIZ Platform NL jaarlijks gezamenlijk zo’n 160 miljoen euro in de betreffende gebieden.
De BIZ wordt vaak neergezet als een bewezen en effectief instrument om een gebied te versterken. Daar is echter vooral anekdotisch bewijs voor. Het enige grootschalige onderzoek naar BIZ-zones vond in 2012 plaats door Adviesbureau Berenschot. Daaruit bleek dat winkeliers vooral positief zijn over de bijdrage die de BIZ levert aan uitstraling van het gebied. Ook zorgt zo’n zone volgens de onderzoekers voor meer betrokkenheid van ondernemers bij hun gebied. Slechts een klein deel van de winkeliers aan dat de BIZ bijdraagt aan hun bedrijfsresultaat. Ook over de verhouding tussen de kosten en de daarvoor uitgevoerde activiteiten zijn relatief veel winkeliers kritisch.

De BIZ komt er als minimaal de helft van de Nijkerkse ondernemers stemt en daarvan minimaal tweederde vóór instelling van de BIZ is. Dat lukt volgens Berenschot bij zo’n 6 op de 10 initiatieven. In een aantal gevallen was wel een tweede of derde draagvlakmeting nodig. Als een BIZ er niet komt, heeft dat vaak te maken met een te lage opkomst of bezwaren tegen de hoogte van de heffing. Detailhandel Nederland staat in principe positief tegenover de BIZ. Het instellen van zo’n zone is volgens de belangenbehartiger van winkeliers een betere optie dan bijvoorbeeld de invoering van reclamebelasting of een ozb-toeslag. Detailhandel Nederland wijst er wel op dat er een duidelijke behoefte moet zijn en dat het geld niet wordt uitgegeven aan zaken waar geen draagvlak voor is of die tot het takenpakket van de gemeente behoren.