Let op met onzakelijke lening

In het huidige economische klimaat is het moeilijk om geld uit de markt te halen. Het komt daardoor steeds vaker voor dat een directeur grootaandeelhouder dan maar zelf een lening verstrekt aan zijn BV. Of dat een moedermaatschappij geld uitleent aan een dochtermaatschappij. Bij dergelijke ‘vestzak-broekzakverhoudingen’, kan het voorkomen dat deze verbonden partijen wat ‘nonchalant’ omgaan met de voorwaarden waaronder zij de lening afsluiten.

Het is echter zeer belangrijk dat ook dergelijke leningen op een zakelijke basis worden vormgegeven. De Belastingdienst zit namelijk, als gevolg van een hele berg aan rechterlijke uitspraken, als de spreekwoordelijke ‘bok op de haverkist’.

Hoe toets je of een rekening zakelijk of onzakelijk is?

Of een lening zakelijk is, hangt onder andere af van de vraag: zou een derde deze lening onder dezelfde voorwaarden hebben verstrekt? Het rentepercentage, de gestelde zekerheden en de overeengekomen aflossingsverplichtingen zijn daarbij belangrijke toetsstenen. Als het antwoord ‘nee’ is, heeft dat nadelige fiscale gevolgen.

Voordelen van een zakelijke lening

Als er sprake is van een (zakelijke) lening, is de betaalde rente aftrekbaar en de ontvangen rente belast. Een afwaardering van de lening komt ook ten laste van de winst. Als de lening één of meer onzakelijke voorwaarden kent, is het mogelijk om de voorwaarden alsnog zakelijk te maken. Bijvoorbeeld door het rentepercentage aan te passen. Het kan echter ook zijn dat de hele lening onzakelijk is. Hiervan is sprake als een geldverstrekking tussen verbonden partijen zoveel onzakelijke elementen kent, dat eigenlijk geen goed rentepercentage is vast te stellen voor het debiteurenrisico dat wordt gelopen. De gelieerde partij neemt dat risico dan niet als schuldeiser, maar als aandeelhouder. Een afwaardering van een dergelijke ‘onzakelijke lening’ is dan niet aftrekbaar. Menig directeur-grootaandeelhouder kreeg inmiddels nul op het request toen hij een niet-geaccepteerde afwaardering voor de rechter aanvocht.

Lening kan van kleur verschieten

De vraag of een lening zakelijk of onzakelijk is, moet worden beantwoord op het moment van aangaan. Maar een zakelijke lening kan, door gewijzigde omstandigheden, alsnog ‘van kleur verschieten’ en onzakelijk worden. Om onwenselijke fiscale gevolgen te voorkomen is het dus belangrijk om leningen tussen gelieerde vennootschappen en leningen tussen de directeur grootaandeelhouder en zijn vennootschap op onzakelijke elementen te controleren en indien nodig de voorwaarden aan te passen.

Mr. A.R. (Bram) Faber
Schuiteman Accountants & Adviseurs BV
bramfaber@schuiteman.com
schuiteman.com