Mensenmens op Economische Zaken

Waar economisch beleid in veel Nederlandse gemeenten een typisch mannendomein is, zwaait in Nijkerk wethouder Patricia van Loozen de scepter over werkgelegenheid en ondernemersklimaat. Portret van een vrouw die haar hart laat spreken, maar ook hard kan zijn. “Het is een voorrecht om dit te mogen doen.”

Laat een hartelijk welkom maar aan Patricia van Loozen over. Koffie aan de keukentafel, soesjes erbij. Tussendoor schiet ze even snel naar buiten om vetbolletjes terug te leggen in het vogelhuisje in haar tuin. Gewone middenwoning in een Nijkerkse woonwijk. Het past bij de vrouw die in 2015 namens De Lokale Partij in het college stapte. De aanleiding is bekend. De koopzondag spleet het Nijkerkse politieke bestel, waarna Van Loozen en consorten een doorstart mogelijk maakten. “ Ik was al vijftien jaar raadslid en liep dus al even mee in het gemeentehuis, maar ineens werd ik met ‘u’ aangesproken door mensen die altijd ‘jij’ zeiden. Wat overkomt me nu, dacht ik?”

Die poeha en het statuur. Dat hoeft van haar niet. Schept een afstand, terwijl ze juist niets liever doet dan tussen mensen instaan. Dat doet ze dan ook met niet aflatende ijver. Ze gaat naar zoveel mogelijk ondernemersbijeenkomsten, loopt rond over de markt, knipt linten door, spreekt mensen aan en bezoekt onvermoeibaar bedrijven. Niet omdat het moet of omdat het hoort. Maar omdat de dialoog – gemeentelijk stokpaardje – haar in de genen lijkt te zitten. “Het gaat mij niet om glimmende bedrijfspanden, al kan ik een mooi en duurzaam gebouw erg waarderen. Daarachter zitten ondernemers met lef, met een droom, met een visie. Daar ben ik geïnteresseerd in. Ik wil niet alleen weten waarom ze succesvol zijn, maar ook wat dat met ze doet. Als ik dan bij de verkoop van een kavel iemand met passie hoor vertellen. Dan ben ik oprecht trots.”

Officiersdochter
Van Loozen groeide op in Tilburg, als middelste in een gezin van drie kinderen. Haar vader was defensieofficier, haar Engelse moeder zorgde voor de kinderen en gaf daarnaast Engelse conversatielessen. Nee, het was in veel opzichten geen doorsneejeugd. “Mijn ouders waren relatief progressief en ondernemend. We hadden als eerste een tv, gingen op vakantie naar het buitenland en reden regelmatig heel Nederland door om interessante plekken te bezoeken.”

Haar ouders stimuleerden haar om haar talenten te gebruiken. Als je een goed plekje in deze wereld wilt, moet je daar hard aan werken, was het devies. Gezinswaarden, respect voor anderen en het besef dat de wereld groter is dan de straat waarin je woont. Het waren zaken die ze van jongsaf aan meekreeg. Geen besef natuurlijk dat ze ooit gemeentebestuurder zou worden. Is ook niet de typische meisjesdroom. Maar ergens zat het er misschien al wel altijd in. “Mijn vader was behoorlijk sturend. Dat herken ik bij mezelf. Ik kan sterk overtuigd zijn van iets en zal anderen daarin ook proberen mee te nemen. Ik moet oppassen met het geven van mijn persoonlijke mening.”

Onderwijsloopbaan
Na haar studie ging ze als docent aan de slag in het mbo. Vier decennia lang leidde ze winkelpersoneel op. Daarbij gaf ze les in onder andere marketing, management, filiaalbeheer en communicatie. Ze werkte er met jongeren van 16 tot 26 jaar oud. Niet altijd de makkelijkste groep. Gierende hormonen door het lijf, school natuurlijk niet op 1 en onder een dun laagje onaantastbaarheid vaak een flinke dosis onzekerheid. “Fantastisch werk. Het mooie aan het onderwijs is dat je op een positieve manier het verschil in het leven van jongeren kan maken.”
Ze weet ook als geen ander dat het leven niet altijd maakbaar is. Haar eerste man kreeg een herseninfarct. Kon van de ene op de andere dag nog maar een fractie van wat hij voorheen kon. Ineens was ze niet alleen partner, maar ook mantelzorger. Moest leren om door de ogen van haar man om te gaan met de gevolgen die een beperking met zich meebrengt.

Dat ze in hart en huis heeft meegemaakt hoe dat is, neemt ze mee als ze zich bezighoudt met de participatiewet. De wet moet ervoor zorgen dat mensen die nu nog aan de zijlijn staan meer mee kunnen en gaan doen in de samenleving en het bedrijfsleven. Daarvoor krijg je haar wel de barricades op. Het speelt ook mee in haar inzet voor de Nijkerkse Uitdaging, de stichting die bedrijven en organisaties met elkaar verbindt om samen een bijdrage te leveren aan het oplossen van maatschappelijke vraagstukken.

Hart vs. hard
Maar ze is geen softie, weten raadsleden. In het debat kan ze fel uit de hoek komen. Vooral als kritiek in haar ogen ongenuanceerd is of er een loopje met de waarheid wordt genomen. Ook aan valsspelen heeft ze een bloedje hekel. “Als iemand zich niet aan de spelregels houdt, heb ik geen moeite met het opleggen van sancties. Ik heb een hart, maar ik kan ook hard zijn.”
Dat merken ook ondernemers die met haar onderhandelen over grondprijzen. Dat gebeurt binnen de marges. En als iemand dreigt om te vertrekken in een poging om de prijs te laten zakken? “Dan wijs ik ze vriendelijk de deur. Ik hoef niet aardig gevonden te worden.”

Wat niet wegneemt dat het wethouderschap soms best zorgen kan opleveren. Neem de discussie over de toekomst van de binnenstad, met zoveel verschillende wensen en belangen. “Ik kan wel leuk zeggen dat het een uitdaging is, maar af en toe is het ook gewoon stressvol. Tegelijkertijd hoort dit er ook bij. Als bestuurder ben je er om integraal naar situaties te kijken, belangen af te wegen en te kijken wat haalbaar en betaalbaar is. En op basis daarvan een besluit nemen. Je kan niet eindeloos de sop, de kool en de geit sparen.”

Twijfels over beslissingen? “Nooit”, zegt ze resoluut. “Als je twijfelt, betekent dat dat je nog niet voldoende geïnformeerd bent. Dan stel ik een besluit uit tot ik een beter beeld heb. Het hoeft daarbij niet per se op mijn manier. Ik heb ruimte om me te laten overtuigen. Kom maar op en laat zien hoe het anders kan. Maar wel op basis van argumenten en feiten.”

Draai gevonden
Bij haar start als wethouder moest ze best even wennen aan het feit dat ze haar persoonlijke mening niet meer kon geven. “Alles wat ik zeg wordt geïnterpreteerd als de wethouder die aan het woord is en iets afkeurt of ergens mee instemt.” Ook de intensiteit van de job moest ze een plek geven. “Er zijn dagen dat je de ene na de andere beslissing neemt. Het is een 24/7 baan, er is weinig ruimte voor je privéleven. Daar heb ik met mijn nieuwe partner uitgebreid over gesproken voordat ik wethouder werd. Ik ben dankbaar dat hij mij ondersteunt en de ruimte geeft.”

Omgekeerd is ze zich nu bewuster van het feit dat ze baas over eigen agenda is. “Het duurde even voordat ik besefte dat ik zelf een streep kon zetten. Ik heb drie prachtige dochters, heb kleinkinderen. Nu staat er af en toe ‘oma’ in. Ga ik een middagje oppassen. Al blijft het een spanningsveld hoor. Er is zoveel te doen. Als ik niet antwoord op mails, liggen er processen stil. Dat zit toch in je achterhoofd. Vandaar dat ik steeds op mijn telefoon loer.”

Nog zoveel te doen. Dat is ook de reden dat ze door wil. Als lijsttrekker van De Lokale Partij hoopt ze op een nieuw mandaat van de Nijkerkse kiezer. “Als ik op kantoor zit – ik merk dat ik begin te mijmeren – en ik kijk naar buiten over de haven, dan dringt het gevoel nog steeds door: wat fantastisch dat ik dit mag doen. Het is een voorrecht om mee te mogen sturen, mede vorm te geven aan de toekomst van deze gemeente, om mensen daarbij te betrekken. Je kunt op deze plek – samen met anderen – echt het verschil maken. Dat is wat mij drijft.”